De aanslag

Schrijver: Harry Mulisch

Mijn mening

Ik vond ‘De aanslag’ een mooi boek om te lezen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik sommige stukjes niet zo heel leuk vond, vooral het tussenstuk. En doordat mijn verwachtingen anders waren: Ik dacht dat het heel erg over de Tweede Wereldoorlog ging en hoe Anton dat met zijn gezin zou ervaren etc., misschien waren ze wel Joods dacht ik. Ik had echt geen idee waar het verhaal nou echt over ging, maar ik heb wel heel veel mensen gehad die dit boek hebben gelezen en het is ook erg populair. Zo hebben mijn ouders en opa dit boek ook gelezen, waardoor ik dus wel hoge verwachtingen had.

Het begin waar de aanslag plaatsvond en het einde waar alles duidelijk wordt vond ik wel leuk om te lezen. Zoals ik al zei speelt het verhaal zich af in de Tweede Wereldoorlog, maar gaat er nou niet perse over. Het verhaal draait uiteindelijk om Fake Ploeg, hoofdinspecteur van de politie en verrader, die wordt doodgeschoten en door de Kortewegs voor het huis van de Steenwijks wordt gelegd. Peter Steenwijk (broer van Anton) wil het lijk terugslepen daarheen, maar hij wordt doodgeschoten. Ook Antons vader en moeder worden doodgeschoten. Zijn leven gaat verder en hij beschrijft d.m.v. tussenstukjes zijn verdere beloop van zijn leven. Dit beschrijft hij duidelijk, zo begint hij met een Proloog en gaat verder met de Eerste Episode, Tweede Episode enzovoort. Het verhaal was niet moeilijk te begrijpen vond ik. Soms stonden er wel moeilijke woorden in en er werd, met name in het begin van het boek ook wel eens korte zinnetjes Duits gesproken. Ik heb dan Duits als vak, maar ik denk dat als je niet Duits kan het verhaal dan nog steeds wel te volgen is. Het boek is oud en dat merkte ik ook wel aan sommige woorden. Zo gebruikte Mulisch vaak ‘eer’ en gebruikte hij nog geen hoofdletters voor bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog. Maar het verhaal was verder wel goed te volgen. Met name de Vierde Episode en de Laatste vond ik leuk om te lezen omdat toen alles duidelijk werd. Je bleef niet met bepaalde vragen zitten, alles werd door Karin Kortweg die Anton in het einde van het verhaal weer ziet beantwoord.

Ik vond het niet het leukste boek dat ik heb gelezen van de lijst. ‘De stilte voor Julia’ blijft voor mij op 1 staan, op plek 2 komt ‘Een hart van steen’, op plek 3 komt ‘De aanslag’ en op de laatste plek komt ‘Hersenschimmen’. ‘De stilte voor Julia’ en ‘Een hart van steen’ waren gewoon boeken die me meer aanspraken. Ze bevatten spanning, waren niet moeilijk om te lezen en daar bleef ik gewoon doorlezen omdat ik het leuk vond. Ik vind de Tweede Wereldoorlog heel interessant en ook om daarover te lezen, maar ‘De aanslag’ was gewoon een ander soort boek. Ik vind het erg wat er is gebeurd, maar uiteindelijk vond ik, ook door de hoge verwachtingen, het boek geen eerste plek waard.

Samenvatting

Eerste episode: 1945

In januari 1945 wordt in Haarlem, in de straat van de familie Steenwijk, de NSB’er Fake Ploeg doodgeschoten. Ploeg ligt voor het huis van de buren, de familie Korteweg, Deze buren verslepen het lijk van Ploeg tot voor het huis van Steenwijk. De Duitsers zijn snel ter plaatse, ze steken het huis van Steenwijk in brand en voeren de familie Steenwijk af. De ouders van Anton Steenwijk worden later gefusilleerd. In de cel van Anton zit ook een jonge vrouw, die waarschijnlijk bij de aanslag betrokken is geweest. Anton wordt na verloop van tijd uit de cel gehaald en naar Amsterdam gebracht, waar hij bij een oom en tante kan wonen.

Tweede episode: 1952

In 1952 bezoekt Anton een feestje in Haarlem. Voor het eerst sinds de oorlog is hij weer in die stad. Hij besluit een bezoekje te brengen aan de straat waar hij vroeger gewoond heeft. Hij treft daar de overbuurvrouw, mevrouw Beumer aan, met wie hij een praatje maakt. Anton besluit om nooit meer terug naar Haarlem te gaan.

Derde episode: 1956

Vanwege de inval van de Russen in Hongarije, wordt het hoofdkantoor van de Communistische Partij Nederland door relschoppers bestormd. Anton woont hier heel dichtbij, dus de relschoppers staan bij hem in de straat. Een van hen is Fake Ploeg jr.: de zoon van de NSB’er. Fake zat bij Anton in de klas. Anton vraagt hem mee naar binnen te gaan en daar praten zij over het verleden. Er ontstaat een kleine ruzie en Fake gooit met de kei een spiegel in en rent weg.

Vierde episode: 1966

Anton is inmiddels getrouwd met Saskia de Graaff en hebben een dochtertje, Sandra, van vier. Tijdens een begrafenis hoort Anton van Cor Takes dat deze bij de aanslag betrokken was, samen met Truus Coster. Truus Coster is gefusilleerd en Anton begrijpt dat zij degene was met wie hij in de cel gezeten heeft.

Vijfde episode: 1981

Anton is gescheiden en nu met Liesbeth getrouwd. Ze hebben een zoon: Peter. Wanneer Anton hevige kiespijn heeft, bezoekt hij zijn tandarts. Deze wil hem alleen maar helpen als Anton mee gaat demonstreren tegen kernwapens. Anton zegt toe. Tijdens de demonstratie komt Anton zijn vroegere buurmeisje Karin Korteweg tegen. Zij vertelt hem dat haar vader en moeder niet met het lijk voor hun deur gevonden wilden worden omdat haar vader hagedissen had, die dan zeker gedood zouden worden. Bij de andere buren kon het lijk ook niet gelegd worden, want daar zaten joden ondergedoken. Uit angst voor wraak van Anton was Korteweg naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd, waar hij in 1948 zelfmoord pleegde. Alles is nu op zijn plek gevallen.

Bron: http://www.verdec.com/hulpje/boekvers/aanslag.htm

Argumentatieopdracht

Ik ga in deze opdracht het boek ‘De aanslag’ promoten. Het boek ‘De aanslag’ is een indrukwekkende roman dat door iedereen gelezen moet worden.

Het verhaal gaat over Anton Steenwijk, die in de Tweede Wereldoorlog betrokken is bij een aanslag die plaatsvindt op een NSB’er. Deze aanslag zal de rest van Antons leven bepalen.

Mijn stelling: ‘De aanslag is een indrukwekkend boek dat door iedereen gelezen moet worden.’

Het perspectief dat wordt gebruikt is alwetend. Het is dus een betrouwbaar perspectief, want hij licht de lezer snel in als er bijvoorbeeld informatie achterblijft. Je merkt veel van deze manier van schrijven, dit is bijvoorbeeld waarbij hij wat algemene uitleg geeft over de tijd waarin het verhaal zich nu afspeelt of opmerkingen tussendoor maakt.

Maar je merkt vooral dat de schrijver alwetend is wanneer Anton in de gevangenis zit en twee broodjes eet met vet erop. Erbij staat vermeld dat hij jaren later er achter komt dat het ganzenvet is. Ook wordt er tussen haakjes soms informatie gegeven.

Het verhaal heeft een duidelijke opbouw en is chronologisch verteld. In het begin heb je eerst een Proloog waarbij het daarna overgaat in Eerste Episode, Tweede Episode enzovoort. Er wordt gebruik gemaakt van vooruit verwijzingen, zoals ik net al vertelde over de boterham met ganzenvet. Ook zijn er grote tijdssprongen, maar dit heb je gelijk door omdat je dan weer overgaat naar de volgende Episode wat ook leuk is om te lezen. Het verhaal speelt zich dus ook een grote tijd ná de Tweede Wereldoorlog af en hierin merk je goed de indruk die dit op iemand maakt die zoiets heftigs in de oorlog heeft meegemaakt.

Het verhaal is origineel en realistisch. Er zijn veel boeken die gaan over de Tweede Wereldoorlog en dan met name over de Jodenvervolging en de daar bijkomende gebeurtenissen, wat ik ook zeer indrukwekkend vind. Dit verhaal is anders, maar speelt zich wel af in de Tweede Wereldoorlog. Je gaat daar namelijk niet zo diep op in, eigenlijk alleen over 1 gebeurtenis: de aanslag op Ploeg. Het is realistisch doordat dit nou eenmaal gebeurde in die tijd, onschuldige mensen die werden vermoord door de Nazi’s en de NSB’ers.

De manier waarop Mulisch schrijft is goed te begrijpen. Hij gebruikt niet lange zinnen en overbodige woorden. Het boek is oud en soms staan er wel wat woordjes in die je nu niet meer zo snel gebruikt. Een voorbeeld hiervan is ‘eer’, wat voordat betekent. Dit bracht verder niet veel problemen en het verhaal was gewoon goed te begrijpen. En met name in het begin worden er ook wat kleine Duitse zinnetjes gebruikt.

Tegenargument kan dus zijn: het boek is voor degene die het nu lezen, en dat met name jongeren van de middelbare school, niet goed te begrijpen. Maar dit is niet het geval. Soms zijn er wat oude woordjes, zoals ik net al zei ‘eer’, maar dan vraag je dat iemand of zoek je het op. Dit was eigenlijk ook 1 van de enige ouderwetse woorden dat vaak wordt gebruikt. Ook de Duitse zinnetjes komen maar zeer weinig voor, eigenlijk alleen in de Eerste Episode, maar dit zijn korte woordjes en zinnetjes en geven echt geen problemen.

Dus, als jullie allemaal nieuwsgierig zijn geraakt naar wat voor heftigs er gaat gebeuren in dit boek en de nasleep die dit heeft op Anton, wacht dan niet langer en lees het boek ‘De aanslag’. Het boek gaat over 1 van de belangrijkste tijden van onze geschiedenis. Het boek heeft alles: een heftig onderwerp, spanning en daarnaast ook emotie.